Dlatego możesz być zaskoczony i zaniepokojony powalonymi starymi, zgniłymi drzewami, których możesz znaleźć mnóstwo w pierwotnym lesie. Wyglądają na martwe i w pewnym sensie takie są, ale pod wieloma względami są równe swoim zielonym braciom i siostrom.

Śmierć drzewa często zaczyna się, gdy drzewo jeszcze stoi, a z powodu uszkodzeń lub starości postępują procesy rozkładu. Takie martwe, stojące drzewo służy jako siedlisko dla grzybów saprotroficznych, dostarcza pożywienia rzadkim owadom, jest idealną przestrzenią dla mchów i porostów, a wiele innych po prostu czeka, aż osobnik w końcu upadnie. Następnie zamieszkuje go niezliczona ilość organizmów: bakterie, grzyby, bezkręgowce i inne zwierzęta, a jest ich nawet trzy razy więcej niż na żywym drzewie. W Puszczy Białowieskiej, która jest lasem w stanie równowagi, stare pnie rozkładają się powoli, nawet do 100 lat, a całe martwe drewno może stanowić 27-30% całej nadziemnej biomasy! Dzięki temu las może się naturalnie regenerować.

Gnijące pnie pełnią jeszcze jedną bardzo ważną funkcję: zatrzymują wodę, działając jak gąbka, dzięki czemu puszcze pierwotne są miejscem o znacznie niższym ryzyku pożaru niż lasy gospodarcze. Możesz o tym przeczytać poniżej (klik-klik):

Czy organizacje ekologiczne zmieniły zdanie w sprawie ochrony Puszczy Białowieskiej? – Q&A

Śmierć dużego drzewa w lesie oznacza ogromne zmiany w ekosystemie, w dostawie światła, składników odżywczych i materii organicznej, a jak wiemy bez zmian nie ma rozwoju.
Puszcza Białowieska kocha swoje martwe-żywe drzewa. To one są głównym powodem, dla którego jest pierwotną dziczą.

Dla wszystkich którzy chcą poznać Puszczę Białowieską pod okiem wyspecjalizowanego przewodnika zapraszamy na www.fundacjadziko.org.

Artykuł Życie po życiu pochodzi z serwisu Mikrowyprawy.

Białowieski Park Narodowy jest na liście 10 najlepszych parków narodowych w Europie. Nasza perełka znalazła się tam wraz z tak zachwycającymi miejscami jak włoskie Dolomity, norweski Jotunheimen i angielski Lake District.

Nic zresztą dziwnego, to jedyny pierwotny las w Europie gdzie można podziwiać nienaruszoną przez wieki florę i spotkać dzikie i rzadkie zwierzęta takie jak żubry, rysie, czy wilki. Białowieski Park Narodowy to również raj ptasiarzy. Dla miłośników przyrody to prawdziwy wypas i wspaniały wypoczynek na łonie natury.

Dla wszystkich którzy chcą poznać Puszczę Białowieską pod okiem wyspecjalizowanego przewodnika zapraszamy na www.fundacjadziko.org.

Źródło: https://www.libelle.nl/cs-bd9db9388/

Artykuł Libella pochodzi z serwisu Mikrowyprawy.

Porady dla początkujących

1. Przygotuj się odpowiednio

Wybierz strój w naturalnych, stonowanych barwach, aby nie zwracać uwagi zwierząt. Zabierz ze sobą niezbędny sprzęt: lornetkę, notes, aparat fotograficzny i mapę. Warto też mieć ze sobą przewodnik po faunie, aby łatwiej rozpoznać obserwowane gatunki.

2. Wybierz odpowiedni czas

Dzikie zwierzęta są najbardziej aktywne o świcie i zmierzchu, dlatego warto zaplanować wyprawę w tych porach dnia. Czas ten jest również mniej zatłoczony, co pozwoli ci lepiej wczuć się w atmosferę lasu.

3. Zachowaj ciszę i niewidzialność

Poruszaj się powoli i cicho. Unikaj mocnych perfum i intensywnych zapachów, które mogą odstraszyć zwierzęta. Gwałtowne ruchy i rozmowy również zmniejszają szanse na udane obserwacje.

Zasady etyczne

1. Nie ingeruj w życie zwierząt
   Nie podchodź zbyt blisko do zwierząt ani ich młodych. Pamiętaj, że twoja obecność może być stresująca dla dzikich stworzeń i wpłynąć na ich naturalne zachowanie.
2. Nie zostawiaj śladów
   Zawsze zabieraj swoje śmieci i nie zostawiaj śladów swojej obecności. Dbaj o to, aby las pozostał nietknięty.
3. Nie karm dzikich zwierząt
   Karmienie zwierząt może zaburzyć ich dietę i przyzwyczaić je do obecności ludzi, co może być niebezpieczne zarówno dla nich, jak i dla ludzi.
4. Szanuj przepisy ochrony przyrody
   Jeśli odwiedzasz obszary chronione, takie jak parki narodowe, przestrzegaj zasad dotyczących poruszania się po wyznaczonych szlakach.

Techniki tropienia

1. Nauka odczytywania śladów
   Zwierzęta pozostawiają ślady, takie jak odciski łap, odchody, resztki jedzenia czy ślady na roślinach. Używaj przewodników lub aplikacji, aby nauczyć się rozpoznawać te znaki.
2. Obserwacja miejsc wodopoju
   Zwierzęta często odwiedzają źródła wody, takie jak strumienie czy kałuże. Znalezienie takiego miejsca zwiększa szanse na spotkanie dzikich mieszkańców lasu.
3. Uważne nasłuchiwanie
   Dźwięki lasu, takie jak śpiew ptaków, szelest liści czy odgłosy ssaków, mogą wskazywać na obecność zwierząt. Przebywając w lesie, warto wsłuchać się w naturę.
4. Ustalanie tras migracyjnych
   Niektóre gatunki przemieszczają się w stałych kierunkach, np. między miejscami żerowania a schronieniem. Obserwuj ścieżki w lesie, które mogą być regularnie uczęszczane.
5. Cierpliwość to klucz
   Tropienie wymaga czasu. Znajdź wygodne miejsce w pobliżu znanego siedliska i poczekaj w ciszy – natura może cię zaskoczyć!

Dla wszystkich którzy chcą spróbować tropienia pod okiem wyspecjalizowanego przewodnika zapraszamy na www.fundacjadziko.org.

Artykuł Jak obserwować dzikie zwierzęta w lesie? Porady dla początkujących pochodzi z serwisu Mikrowyprawy.

Puszcza Białowieska – relikt pradawnych czasów

Puszcza Białowieska to perła polskiej przyrody i jedno z ostatnich miejsc w Europie, gdzie zachowały się fragmenty pierwotnych lasów. To także dom dla majestatycznego żubra – symbolu tego obszaru. Można tu spacerować wśród ponadstuletnich dębów i grabów, podziwiać dziką faunę i wsłuchiwać się w odgłosy natury. Szczególnie warto odwiedzić Rezerwat Ścisły, gdzie natura rządzi się swoimi prawami.

Dla turystów dostępne są liczne szlaki piesze i rowerowe, a także wieże widokowe, z których można obserwować bogactwo krajobrazu.

Puszcza Knyszyńska – oaza spokoju i różnorodności

Nieco mniej znana, ale równie urokliwa, Puszcza Knyszyńska jest wyjątkowa dzięki swojemu urozmaiconemu krajobrazowi, który obejmuje zarówno bory sosnowe, jak i torfowiska czy rzeki meandrujące wśród lasów. To idealne miejsce dla miłośników dzikich ptaków – można tu spotkać bielika, orlika krzykliwego czy bociana czarnego.

Odwiedzając puszczę, warto przejść się Szlakiem Królowej Bony, który prowadzi przez najciekawsze zakątki tego obszaru. Puszcza Knyszyńska kryje też liczne kapliczki i miejsca kultu, które dodają jej wyjątkowego charakteru.

Puszcza Augustowska – zielone płuca Podlasia

Puszcza Augustowska zachwyca swoją dzikością i obfitością jezior, w tym słynnego jeziora Wigry. To miejsce, które warto odwiedzić zarówno latem, jak i zimą. Latem idealnie nadaje się na spływy kajakowe Czarną Hańczą, zaś zimą można spróbować narciarstwa biegowego po malowniczych trasach wśród lasów.

Jednym z unikalnych elementów tej puszczy są leśne cmentarze staroobrzędowców, które pozwalają zanurzyć się w historii regionu. Dla poszukiwaczy spokoju, Puszcza Augustowska jest miejscem, gdzie cisza lasu koi duszę.

Dlaczego warto odkrywać polskie puszcze?

Polskie puszcze to miejsca pełne życia, tajemnic i unikalnych krajobrazów. Oferują nie tylko kontakt z dziką przyrodą, ale także chwilę oddechu od codziennego zgiełku. Są rajem dla miłośników fotografii, miłośników ptaków czy grzybiarzy. To także idealne miejsce na rodzinne wycieczki, które łączą edukację z relaksem.

Jeśli jeszcze nie odkryłeś tajemnic polskich puszcz, koniecznie wpisz je na swoją listę podróżniczych marzeń. Przyroda czeka, byś jej posłuchał, zobaczył i poczuł jej dzikość.

Wraz z Mikrowyprawami pomożemy Ci w ich eksploracji.

Artykuł Tajemnice polskich puszcz: Najbardziej dzikie miejsca do odkrycia pochodzi z serwisu Mikrowyprawy.

Artykuł Na ścianie myśliwego lepiej wygląda głowa wilka, niż głowa kundla… rozmowa w Radio 357 pochodzi z serwisu Mikrowyprawy.

Mimo rosnącej liczebności, wilki wciąż wykazują lęk przed ludźmi. Według dr. Kuijpera, przekonanie, że ochrona wilków spowodowała ich większą odwagę w kontaktach z człowiekiem, to jedynie mit.

„Nasze eksperymenty pokazują, że wilki nadal bardzo boją się ludzi. Gdy tylko usłyszą ludzki głos, uciekają w ponad 80% przypadków,” wyjaśnia naukowiec.

Wyniki tych badań obalają popularny pogląd, że wilki, których populacja wzrasta, tracą swój wrodzony strach przed człowiekiem.

Badania, finansowane przez Narodowe Centrum Nauki, realizowane są m.in. w Borach Tucholskich, gdzie wilki od ponad dekady mają styczność z ludźmi. Mimo to, ich reakcje na symulowaną obecność człowieka pozostają niezmienne – drapieżniki nieustannie unikają ludzi, co może stanowić ważny wniosek na temat ich zachowania w środowiskach zmienionych przez człowieka.

Kuijper zauważa również, że większa liczba młodych wilków może prowadzić do bardziej ryzykownych zachowań.

„Młode wilki przypominają nastolatków – są mniej doświadczone i podejmują większe ryzyko, co sprawia, że czasem trafiają w pobliże ludzkich osiedli,” komentuje naukowiec, wspominając przypadki, w których młode osobniki pojawiają się w miastach.

Badania dr. Kuijpera nie tylko pogłębiają naszą wiedzę na temat zachowań wilków, ale również pomagają lepiej zrozumieć ich rolę w ekosystemach. Do 2026 roku zespół badawczy planuje zakończyć projekt, który pozwoli jeszcze bardziej przybliżyć odpowiedź na pytanie, jak wilki funkcjonują w środowiskach, gdzie dominującą rolę odgrywa człowiek.

Decyzje o złagodzeniu ochrony wilków są obecnie tematem debaty na szczeblu europejskim. Czy działania te będą miały wpływ na dalsze zachowania wilków wobec ludzi? To pytanie pozostaje otwarte.

Tekst źródłowy – LINK

Read in English.

Artykuł Wilki w Europie – odbudowa populacji i lęk przed człowiekiem pochodzi z serwisu Mikrowyprawy.

Wspólnota i współpraca

Jedną z najważniejszych lekcji przywództwa, jaką wyniosłem od Buszmenów, jest znaczenie wspólnoty i współpracy. W kulturze Buszmenów, decyzje podejmowane są kolektywnie, a każda osoba ma prawo do wyrażenia swojego zdania.

„Współpraca i szacunek do opinii innych są fundamentem ich społeczeństwa”.

Taka praktyka buduje zaufanie i poczucie przynależności, co jest kluczowe w każdym zespole.

Cicha siła przywództwa

Buszmeni wierzą w ciche przywództwo, które polega na dawaniu przykładu i wspieraniu innych bez potrzeby dominacji. Starsi członkowie społeczności prowadzą przez działanie, a nie przez słowa.

„Najlepsi liderzy to ci, którzy słuchają więcej, niż mówią, i którzy swoją mądrość przekazują poprzez codzienne działania”.

Elastyczność i adaptacja

Przywództwo wśród Buszmenów opiera się również na elastyczności i zdolności do adaptacji. W warunkach surowego pustynnego klimatu, umiejętność szybkiego reagowania na zmieniające się okoliczności jest kluczowa.

„Buszmeni uczą nas, że lider musi być gotowy na zmiany i potrafić szybko dostosować swoje plany do nowej rzeczywistości”.

Pokora i skromność

Pokora i skromność są cechami, które wyróżniają przywódców wśród Buszmenów. Przywódcy nie szukają chwały ani uznania, lecz skupiają się na dobru całej społeczności.

„Pokora pozwala liderom zrozumieć, że nie są niezastąpieni i że ich rola polega na służeniu innym”.

Znaczenie opowieści

Buszmeni używają opowieści jako narzędzia do przekazywania wiedzy i wartości. Opowieści o przodkach i dawne legendy uczą młodsze pokolenia ważnych lekcji życiowych.

„Opowieści mają moc inspirowania i jednoczenia ludzi wokół wspólnych wartości”.

Przywództwo poprzez empatię

Empatia jest kolejną kluczową cechą przywództwa, której nauczyłem się od Buszmenów. Liderzy w tej społeczności starają się zrozumieć perspektywy i potrzeby innych, co pomaga im podejmować decyzje, które są korzystne dla wszystkich.

„Empatyczne przywództwo buduje więzi i zaufanie, które są niezbędne do skutecznego działania”.

Buszmeni z Namibii pokazują, że przywództwo to nie tylko władza i kontrola, ale przede wszystkim służba, pokora i współpraca. Te uniwersalne wartości mogą być zastosowane w każdym kontekście, od małych społeczności po wielkie korporacje.

Przywództwo to sztuka, której możemy się uczyć od najstarszych i najbardziej autentycznych kultur na świecie.

Wywiad ten możesz odsłuchać w całości – TUTAJ

Artykuł Zaskakujące lekcje przywództwa od namibijskich Buszmenów pochodzi z serwisu Mikrowyprawy.

Rykowisko to wyjątkowy okres w życiu jeleni, kiedy samce (byki) rywalizują o względy samic (łań). W Polsce ma ono miejsce wczesną jesienią, najczęściej od połowy września do początku października. To spektakularne widowisko natury, podczas którego można usłyszeć donośne ryki byków, będące wyrazem ich siły i dominacji. Dźwięki te rozbrzmiewają na wiele kilometrów, a ich celem jest odstraszenie rywali i przyciągnięcie łań. Jest to czas pełen emocji, zarówno dla samych jeleni, jak i dla obserwatorów przyrody.

Kiedy trwa rykowisko?

Rykowisko zazwyczaj rozpoczyna się w połowie września i trwa do pierwszych dni października. Okres ten może się nieco różnić w zależności od regionu i warunków pogodowych. W chłodniejszych latach rykowisko może rozpocząć się wcześniej, a w cieplejszych nieco później. Kluczowe jest jednak to, że najintensywniejsze ryki można usłyszeć w nocy oraz o świcie, kiedy to jeleni byki są najbardziej aktywne.

Jak się przygotować na rykowisko?

Przygotowanie do rykowiska wymaga odpowiedniego planowania. Przede wszystkim warto zaopatrzyć się w ciepłą i wygodną odzież, ponieważ rykowisko odbywa się w chłodne jesienne poranki i wieczory. Dobrym pomysłem jest również zabranie ze sobą lornetki oraz aparatu fotograficznego z długim obiektywem, aby móc obserwować i uchwycić te niesamowite momenty z bezpiecznej odległości. Niezbędne jest także zachowanie ciszy i spokoju, aby nie spłoszyć zwierząt. Czasami warto rozważyć wynajęcie przewodnika, który zna teren i zwyczaje jeleni, co zwiększa szanse na udane obserwacje.

Gdzie szukać jeleni podczas rykowiska?

W Polsce istnieje wiele miejsc, gdzie można z powodzeniem obserwować rykowisko jeleni. Do najciekawszych należą:

1. Biebrzański Park Narodowy – Rozległe bagna i lasy Biebrzy to jedno z najlepszych miejsc naobserwację dzikiej przyrody, w tym rykowiska jeleni.
2. Tatry – Choć góry kojarzą się bardziej z kozicami, w Tatrach również można spotkać jelenie, zwłaszcza na mniej uczęszczanych szlakach.
3. Puszcza Białowieska – To jeden z ostatnich pierwotnych lasów Europy, gdzie jelenie czują się jak u siebie w domu.
4. Puszcza Borecka – Mniej znane, ale równie urokliwe miejsce, gdzie rykowisko odbywa się w otoczeniu pięknych mazurskich lasów.

Dołącz do nas na rykowisko!

Jeśli chcesz przeżyć niesamowitą przygodę i zobaczyć rykowisko na własne oczy, dołącz do nas! Organizujemy wyprawy w najpiękniejsze miejsca Polski, gdzie można podziwiać ten wyjątkowy spektakl natury. Zabierzemy Cię na Biebrzę, do Tatr, Puszczy Białowieskiej i Boreckiej – gdziekolwiek zapragniesz! Z nami doświadczysz magii rykowiska w bezpieczny i komfortowy sposób, z profesjonalnym przewodnikiem, który pomoże Ci zrozumieć tę niezwykłą część życia jeleni.

Sprawdź nasze „mikrowyprawy” TUTAJ i przygotuj się na niezapomnianą przygodę!

Read in english.

Artykuł RYKOWISKO pochodzi z serwisu Mikrowyprawy.

Rzeka jako źródło życia

Woda płynąca w rzekach jest podstawowym źródłem życia dla niezliczonej liczby organizmów, od mikroorganizmów po duże ssaki. Rzeki dostarczają niezbędne składniki odżywcze, są miejscem rozrodu dla wielu gatunków ryb, a także stanowią kluczowy element ekosystemów lądowych, nawadniając tereny uprawne i lasy.

Ekosystemy wodne i lądowe

Rzeka jest integralną częścią ekosystemów, przez które przepływa łącząc je ze sobą – od górskich źródeł po ujścia do mórz. Woda przenosi ze sobą nie tylko wodę, ale i substancje odżywcze, które są kluczowe dla roślin i zwierząt zamieszkujących te tereny.

„Rzeka to jak arteria krwi w organizmie – transportuje niezbędne składniki odżywcze i oczyszcza organizm”

Znaczenie dla ludzi

Rzeki od zawsze były kluczowe dla rozwoju ludzkich cywilizacji. Dostarczają wodę pitną, są źródłem pożywienia oraz umożliwiają transport i komunikację. Ważne jest zrozumienie i szacunek dla rzek w kontekście zrównoważonego rozwoju.

„Nie możemy traktować rzek jak ścieków, do których wrzucamy odpady. Musimy je chronić i dbać o nie, ponieważ od tego zależy nasze przetrwanie”

Wyzwalanie zanieczyszczeń

Bardzo ważną kwestią jest monitorowanie i redukcja zanieczyszczeń w rzekach. Zanieczyszczenia mają katastrofalny wpływ na ekosystemy wodne i zdrowie ludzkie. Warto inwestować w technologie oczyszczania wód oraz edukację społeczeństwa na temat znaczenia czystych rzek.

Rola rzek w klimacie

Rzeki pomagają regulować temperaturę i wilgotność, co ma bezpośredni wpływ na klimat lokalny i globalny.

„Ochrona rzek to także ochrona klimatu. Musimy zrozumieć, że wszystko jest ze sobą połączone”.

Rzeki to nie tylko ciek wodny, ale żywiciel na wielu poziomach, odgrywający kluczową rolę w ekosystemach i życiu człowieka. Musimy dbać o ich czystość i zdrowie, aby mogły dalej pełnić swoje niezastąpione funkcje.

Wywiad ten możesz obejrzeć w całości- TUTAJ.

Read in english.

Artykuł Rzeka to nie jest ściek wodny. To żywiciel na wielupoziomach pochodzi z serwisu Mikrowyprawy.

Kim byli Jaćwingowie?

Jaćwingowie, znani również jako Sudowowie, byli jednym z plemion bałtyckich, które w średniowieczu zamieszkiwało tereny dzisiejszych Mazur i Podlasia. Byli blisko spokrewnieni z Prusami, Litwinami i Łotyszami. Ich język należał do grupy języków bałtyckich i niestety nie przetrwał do naszych czasów w formie pisemnej.

Byli oni ludem wojowniczym, znanym z umiejętności w walce i śmiałości w obronie swoich ziem. Ich głównym zajęciem była gospodarka rolna, myślistwo oraz rybołówstwo. Wznosili także grody obronne, z których najważniejsze znajdowały się na terenie dzisiejszych Mazur.

Historia Jaćwingów

Historia Jaćwingów jest niestety słabo udokumentowana, a większość informacji pochodzi z kronik sąsiednich ludów oraz późniejszych badań archeologicznych. Pierwsze wzmianki o Jaćwingach pojawiają się w kronikach ruskich i polskich z XII wieku. Znani byli z częstych wypraw łupieżczych na sąsiednie tereny, co prowadziło do licznych konfliktów z Rusią, Polską oraz zakonem krzyżackim.

W XIII wieku Jaćwingowie zaczęli odczuwać rosnącą presję ze strony zakonu krzyżackiego, który dążył do podboju i chrystianizacji ziem pruskich. W 1283 roku, po wieloletnich walkach, zakon krzyżacki ostatecznie podbił ziemie Jaćwingów. Większość z nich została wówczas zabita, zniewolona lub zmuszona do ucieczki na tereny Litwy i Rusi.

Dziedzictwo Jaćwingów

W ostatnich latach odkrycia archeologiczne na Mazurach przynoszą coraz więcej informacji o Jaćwingach. Odkrywane są nowe stanowiska, w których odnajduje się przedmioty codziennego użytku, broń, biżuterię oraz ceramikę. Każde z tych znalezisk pozwala na rekonstrukcję życia codziennego tego tajemniczego ludu.

W Puszczy Boreckiej można odnaleźć ślady ich obecności. Jednym z najbardziej charakterystycznych są kurhany, czyli kopce grobowe. Znajduje się tu kilka takich stanowisk archeologicznych, gdzie odkryto kurhany pochodzące z okresu wczesnego średniowiecza. Odkryto tu również ślady dawnych osad, które były zamieszkane przez to plemię, znaleziono różne przedmioty codziennego użytku, narzędzia, broń oraz ozdoby.

„Wiemy już bez wątpienia z czym przyszło nam obcować. Mamy bałtyjską osadę. Tego rodzaju stanowisk w zachodniobałtyjskim kręgu kulturowym znanych jest niewiele, a te badane zgodnie z współczesną metodyką policzyć można na palcach dwóch rąk. W porównaniu z – liczonymi w setkach – cmentarzyskami jest to dość poważna dysproporcja. Mamy nadzieję, że czujecie wiszącą w powietrzu ekscytację” – informowali w 2023 roku archeolodzy z Terra Desolata.

Atrakcje związane z Jaćwingami

Aby lepiej poznać historię i kulturę tego starożytnego plemienia. Oto niektóre z miejsc, które warto odwiedzić: Muzeum Jaćwieskie w Sudawach, Jaćwieski Festyn Archeologiczny, wędrówka po Puszczy Boreckiej z MIKROWYPRAWAMI, Muzeum Okręgowe w Suwałkach.

Jaćwingowie, choć często zapomniani w historii, byli istotnym elementem krajobrazu kulturowego średniowiecznych Mazur. Ich waleczność, kultura oraz tragiczny koniec stanowią fascynujący rozdział w dziejach tego regionu. Odkrywanie ich historii pozwala nam lepiej zrozumieć przeszłość Mazur i docenić bogactwo kulturowe tych ziem.

Artykuł Jaćwingowie na Mazurach pochodzi z serwisu Mikrowyprawy.